Thursday, October 21, 2004
1) Texte complet FR + 2) Texte complet NL
Numéro : JC99A41_1 Date : 1999-10-04
Juridiction : COUR DE CASSATION, SECTION FRANCAISE, 3E CHAMBRE
Siège : MARCHAL Rapporteur : VERHEYDEN Min. Public : LECLERCQ
Numéro de rôle : C980376F
----------------------------------------------------------------------------
Chapeau
LOUAGE DE CHOSES. -. - Fin (congé. Renouvellement. Etc). - Congé. - Triennat. - Expiration. - Conditions d'applicabilité. - Art. 3, al. 5, L. du 30 avril 1951 sur les , en vue de la protection du fonds de commerce.
----------------------------------------------------------------------------
Sommaire
Pour que le bailleur bénéficie de la disposition de l'article 3, alinéa 5, de la loi sur les, qui permet de donner congé au preneur à l'expiration de chaque triennat, il faut que le mentionne les conditions visées par cette disposition légale.
----------------------------------------------------------------------------
Base légale -CODE CIVIL DU 30-04-1951,ART 3,L5
----------------------------------------------------------------------------
Texte
LA COUR,
Vu le jugement attaqué, rendu le 13 mai 1998 par le tribunal de commerce de Bruxelles, statuant en degré d'appel;
Vu l'ordonnance rendue le 2 juillet 1999 par le premier président renvoyant la cause devant la troisième chambre;
Sur le deuxième moyen, pris de la violation des articles 3, alinéa 5, de la loi du 30 avril 1951 sur les(Livre III, titre VIII, chapitre II, section IIbis du Code Civil) et 1134, alinéas 1er et 3, du Code Civil,
en ce que, le jugement attaqué décide que l'article 4 duliant les parties n'est pas nul, que dès lors le congé notifié par la défenderesse à la demanderesse sur son fondement est valable et que l'action de la demanderesse en nullité dudit congé doit être rejetée, aux motifs que: "les contrats s'exécutent de bonne foi (article 1134 du Code Civil); que l'article 4 du est le pendant de l'article 3 qui consacre le droit pour le preneur de 'mettre fin au à l'expiration de chaque triennat'; qu'il prévoit un droit parallèle pour le preneur de mettre fin au 'dans les conditions énoncées à l'article 3 de la loi sur les '; que le renvoi à l'article 3 à valeur d'incorporation dans le des dispositions de la loi relatives à la possibilité de résiliation de celui-ci par le bailleur; que la (demanderesse) est la filiale d'un groupe important dans le secteur de la distribution; que la portée du renvoi n'a pu lui échapper; qu'il faut dès lors conclure, dans le cas d'espèce, que le renvoi à l'article 3 de la loi vaut mention des conditions auxquelles le pouvait être résilié par (la défenderesse); que cette dernière est dès lors en droit d'invoquer le bénéfice de cette possibilité de résilier le à l'issue de chaque triennat",
alors que, première branche, l'article 3, alinéa 5, de la loi sur les, dispose que le contrat de , peut autoriser le bailleur à mettre fin au à l'expiration de chaque triennat, moyennant un préavis d'un an, par exploit d'huissier de justice ou par lettre recommandée à la poste, en vue d'exercer effectivement lui-même dans l'immeuble un commerce ou d'en permettre l'exploitation effective par ses descendants, ses enfants adoptifs ou ses ascendants, par son conjoint, par les descendants, ascendants ou enfants adoptifs de celui-ci, ou par une société de personnes dont les associés actifs ou les associés possédant au moins les trois quarts du capital ont avec le bailleur ou son conjoint les mêmes relations de parenté, d'alliance ou d'adoption; qu'il en résulte que pour permettre au bailleur de bénéficier de la possibilité de mettre fin au contrat à l'expiration de chaque triennat le contrat de doit mentionner les conditions visées par cette disposition légale; qu'en l'espèce, ainsi que le constate le jugement attaqué, l'article 4 du contrat de liant les parties dispose que "Le bailleur se réserve le droit de mettre fin au à l'expiration de chaque triennat dans les conditions énoncées à l'article 3 de la loi sur les "; qu'il n'énonce ni ne mentionne les conditions visées par l'article 3, alinéa 5, de la loi sur les mais se borne à renvoyer, de manière générale, à l'article 3 de la loi; qu'en considérant néanmoins que la défenderesse avait pu trouver dans l'article 4 du le droit de mettre fin à celui-ci à l'expiration du triennat en cours et de notifier à la demanderesse un congé valable, le jugement attaqué viole l'article 3, alinéa 5 de la loi sur les ;
Quant à la première branche:
Attendu que l'article 3, alinéa 5, de la loi du 30 avril 1951 sur lesdispose que le contrat de peut autoriser le bailleur à mettre fin au à l'expiration de chaque triennat, moyennant un préavis d'un an, par exploit d'huissier de justice ou par lettre recommandée à la poste, en vue d'exercer effectivement lui-même dans l'immeuble un commerce ou d'en permettre l'exploitation effective par les personnes ou la société visées par cet article;
Attendu que, pour permettre au bailleur de bénéficier de cette disposition légale, le contrat dedoit mentionner les conditions qu'elle prévoit;
Attendu que le jugement attaqué constate que l'article 4 duliant les parties accorde au bailleur, ici la défenderesse, "le droit de mettre fin au à l'expiration de chaque triennat dans les conditions énoncées à l'article 3 de la loi sur les " et que la défenderesse a usé de ce droit et a résilié le ;
Qu'en considérant qu'elle puisait dans cet article 4 le droit de mettre valablement un terme auà l'expiration de chaque triennat, le jugement attaqué viole l'article 3, alinéa 5, de la loi sur les ;
Que le moyen en cette branche est fondé;
PAR CES MOTIFS,
sans avoir égard à la seconde branche du deuxième moyen et au troisième moyen, qui ne sauraient entraîner une cassation plus étendue,
Casse le jugement attaqué, sauf en tant qu'il reçoit l'appel;
Rejette le pourvoi pour le surplus;
Ordonne que mention du présent arrêt sera faite en marge du jugement partiellement cassé;
Réserve les dépens pour qu'il soit statué sur ceux-ci par le juge du fond;
Renvoie la cause, ainsi limitée, devant le tribunal de commerce de Nivelles, siégeant en degré d'appel.
==============================================
Numéro : RC99A41_1 Date : 1999-10-04 Juridiction : HOF VAN CASSATIE, FRANSTALIGE AFDELING, 3E KAMER Siège : MARCHAL- Rapporteur : VERHEYDEN- Min. Public : LECLERCQ- Numéro de rôle : C980376F
HUUR VAN GOEDEREN. - HANDELSHUUR. - Einde (opzegging. Huurhernieuwing. Enz). - Opzegging. - Driejarige periode. - Verstrijken. - Toepassingsvereisten. - Art. 3, vijfde lid, Handelshuurwet.
Wil de verhuurder aanspraak kunnen maken op het in art. 3, vijfde lid, Handelshuurwet bepaalde voordeel om bij het verstrijken van elke driejarige periode aan de huurder opzegging te doen, moet het huurcontract de in die wetsbepaling bedoelde vereisten vermelden.
Base légale
-BURGERLIJK WETBOEK VAN 30-04-1951,ART 3,L5
Publication
-ARRESTEN VAN HET HOF VAN CASSATIE VAN 1999(497)-PASICRISIE BELGE VAN 1999(I/497)
HET HOF, Gelet op het bestreden vonnis, op 13 mei 1998 in hoger beroep gewezen door de Rechtbank van Koophandel te Brussel; Gelet op de beschikking, op 2 juli 1999 gewezen door de eerste voorzitter waarbij de zaak naar de derde kamer wordt verwezen; Over het tweede middel: schending van de artikelen 3, vijfde lid, van de wet van 30 april 1951 betreffende de handelshuur (Boek III, titel VIII, hoofdstuk II, afdeling IIbis van het Burgerlijk Wetboek) en 1134, eerste en derde lid, van het Burgerlijk Wetboek, doordat het bestreden vonnis beslist dat artikel 4 van de tussen de partijen bestaande handelshuur niet nietig is, dat derhalve de door verweerster op grond van dat artikel aan eiseres ter kennis gebrachte opzegging geldig is en dat de rechtsvordering van eiseres tot nietigverklaring van die opzegging moet worden verworpen, op grond dat "de overeenkomsten te goeder trouw ten uitvoer moeten worden gebracht (artikel 1134 van het Burgerlijk Wetboek); dat artikel 4 van de huurovereenkomst een geheel vormt met artikel 3 waarin het recht van de huurder is vastgelegd om 'de huur te beëindigen bij het verstrijken van elke driejarige periode'; dat het aan de huurder het parallelle recht toekent om de huur te beëindigen 'onder de in artikel 3 van de Handelshuurwet vermelde voorwaarden'; dat door de verwijzing naar artikel 3 de bepalingen van de wet, die voorzien in de mogelijkheid voor de verhuurder om de overeenkomst te ontbinden, in de huurovereenkomst zijn opgenomen; dat (eiseres) het filiaal is van een belangrijke groep in de distributiesector; dat de draagwijdte van de verwijzing haar niet is kunnen ontgaan; dat derhalve te dezen moet worden aangenomen dat de verwijzing naar artikel 3 van de wet gelijkstaat met een vermelding van de voorwaarden waaronder de huurovereenkomst door (verweerster) kon worden ontbonden; dat laatstgenoemde derhalve gerechtigd is van die mogelijkheid gebruik te maken om de huur na afloop van elke driejarige periode te ontbinden", terwijl, eerste onderdeel, artikel 3, vijfde lid, van de Handelshuurwet bepaalt dat het huurcontract aan de verhuurder het recht kan toekennen om, bij het verstrijken van elke driejarige periode, de huur te beëindigen, mits hij een jaar tevoren opzegt bij gerechtsdeurwaardersexploot of bij een ter post aangetekende brief, ten einde in het onroerend goed werkelijk zelf een handel uit te oefenen of die werkelijk te laten uitoefenen door zijn afstammelingen, zijn aangenomen kinderen of zijn bloedverwanten in de opgaande lijn, door zijn echtgenoot, door diens afstammelingen, bloedverwanten in de opgaande lijn of aangenomen kinderen of door een personenvennootschap waarvan de werkende vennoten of de vennoten die ten minste drie vierden van het kapitaal bezitten, in dezelfde betrekking van bloedverwantschap, van aanverwantschap of aanneming staan tot de verhuurder of tot zijn echtgenoot; de huurovereenkomst bijgevolg de verhuurder slechts het recht geeft om gebruik te maken van de mogelijkheid om de overeenkomst bij het verstrijken van elke driejarige periode te beëindigen, wanneer ze melding maakt van de in die wetsbepaling vermelde voorwaarden; artikel 4 van de tussen de partijen bestaande huurovereenkomst, zoals het bestreden vonnis vaststelt, te dezen bepaalt dat "de verhuurder zich het recht voorbehoudt om de huur bij het verstrijken van elke driejarige periode te beëindigen onder de in artikel 3 van de Handelshuurwet vermelde voorwaarden"; het de in artikel 3, vijfde lid, van de Handelshuurwet bepaalde voorwaarden noch aangeeft noch vermeldt, maar slechts in algemene termen verwijst naar artikel 3 van de wet; het bestreden vonnis, nu het niettemin beslist dat verweerster het recht om de huur te beëindigen bij het verstrijken van de lopende driejarige periode en om eiseres een geldige opzegging ter kennis te brengen had kunnen afleiden uit artikel 4 van de huurovereenkomst, artikel 3, vijfde lid, van de Handelshuurwet schendt; Wat het eerste onderdeel betreft: Overwegende dat artikel 3, vijfde lid, van de wet van 30 april 1951 betreffende de handelshuur bepaalt dat het huurcontract aan de verhuurder het recht kan toekennen om, bij het verstrijken van elke driejarige periode, de huur te beëindigen, mits hij een jaar tevoren opzegt bij gerechtsdeurwaardersexploot of bij een ter post aangetekende brief, ten einde in het onroerend goed werkelijk zelf een handel uit te oefenen of die werkelijk te laten uitoefenen door de in dat artikel vermelde personen of vennootschap; Overwegende dat de huurovereenkomst aan de verhuurder slechts het recht toekent zich op die wetsbepaling te beroepen, wanneer ze melding maakt van de in die wetsbepaling opgesomde voorwaarden; Overwegende dat het bestreden vonnis vaststelt dat artikel 4 van de tussen de partijen bestaande handelshuurovereenkomst, aan de verhuurder, thans verweerster, "het recht toekent om de huur te beëindigen bij het verstrijken van elke driejarige periode, onder de in artikel 3 van de Handelshuurwet vermelde voorwaarden" en dat verweerster van dat recht gebruik gemaakt heeft en de huur ontbonden heeft; Dat het bestreden vonnis, nu het beslist dat verweerster het recht om de huurovereenkomst bij het verstrijken van elke driejarige periode rechtsgeldig te beëindigen dus afleidde uit dat artikel 4, artikel 3, vijfde lid, van de Handelshuurwet schendt; Dat het onderdeel gegrond is;
OM DIE REDENEN, ongeacht het tweede onderdeel van het tweede en het derde middel, die niet tot ruimere cassatie kunnen leiden,
Vernietigt het bestreden vonnis, behalve in zoverre dat vonnis het hoger beroep ontvankelijk verklaart; Verwerpt de voorziening voor het overige; Beveelt dat van dit arrest melding zal worden gemaakt op de kant van het gedeeltelijk vernietigde vonnis; Houdt de kosten aan en laat de uitspraak daaromtrent over aan de bodemrechter; Verwijst de aldus beperkte zaak naar de Rechtbank van Koophandel te Nijvel, zitting houdend in hoger beroep.
Juridiction : COUR DE CASSATION, SECTION FRANCAISE, 3E CHAMBRE
Siège : MARCHAL Rapporteur : VERHEYDEN Min. Public : LECLERCQ
Numéro de rôle : C980376F
----------------------------------------------------------------------------
Chapeau
LOUAGE DE CHOSES. -
----------------------------------------------------------------------------
Sommaire
Pour que le bailleur bénéficie de la disposition de l'article 3, alinéa 5, de la loi sur les
----------------------------------------------------------------------------
Base légale -CODE CIVIL DU 30-04-1951,ART 3,L5
----------------------------------------------------------------------------
Texte
LA COUR,
Vu le jugement attaqué, rendu le 13 mai 1998 par le tribunal de commerce de Bruxelles, statuant en degré d'appel;
Vu l'ordonnance rendue le 2 juillet 1999 par le premier président renvoyant la cause devant la troisième chambre;
Sur le deuxième moyen, pris de la violation des articles 3, alinéa 5, de la loi du 30 avril 1951 sur les
en ce que, le jugement attaqué décide que l'article 4 du
alors que, première branche, l'article 3, alinéa 5, de la loi sur les
Quant à la première branche:
Attendu que l'article 3, alinéa 5, de la loi du 30 avril 1951 sur les
Attendu que, pour permettre au bailleur de bénéficier de cette disposition légale, le contrat de
Attendu que le jugement attaqué constate que l'article 4 du
Qu'en considérant qu'elle puisait dans cet article 4 le droit de mettre valablement un terme au
Que le moyen en cette branche est fondé;
PAR CES MOTIFS,
sans avoir égard à la seconde branche du deuxième moyen et au troisième moyen, qui ne sauraient entraîner une cassation plus étendue,
Casse le jugement attaqué, sauf en tant qu'il reçoit l'appel;
Rejette le pourvoi pour le surplus;
Ordonne que mention du présent arrêt sera faite en marge du jugement partiellement cassé;
Réserve les dépens pour qu'il soit statué sur ceux-ci par le juge du fond;
Renvoie la cause, ainsi limitée, devant le tribunal de commerce de Nivelles, siégeant en degré d'appel.
==============================================
Numéro : RC99A41_1 Date : 1999-10-04 Juridiction : HOF VAN CASSATIE, FRANSTALIGE AFDELING, 3E KAMER Siège : MARCHAL- Rapporteur : VERHEYDEN- Min. Public : LECLERCQ- Numéro de rôle : C980376F
HUUR VAN GOEDEREN. - HANDELSHUUR. - Einde (opzegging. Huurhernieuwing. Enz). - Opzegging. - Driejarige periode. - Verstrijken. - Toepassingsvereisten. - Art. 3, vijfde lid, Handelshuurwet.
Wil de verhuurder aanspraak kunnen maken op het in art. 3, vijfde lid, Handelshuurwet bepaalde voordeel om bij het verstrijken van elke driejarige periode aan de huurder opzegging te doen, moet het huurcontract de in die wetsbepaling bedoelde vereisten vermelden.
Base légale
-BURGERLIJK WETBOEK VAN 30-04-1951,ART 3,L5
Publication
-ARRESTEN VAN HET HOF VAN CASSATIE VAN 1999(497)-PASICRISIE BELGE VAN 1999(I/497)
HET HOF, Gelet op het bestreden vonnis, op 13 mei 1998 in hoger beroep gewezen door de Rechtbank van Koophandel te Brussel; Gelet op de beschikking, op 2 juli 1999 gewezen door de eerste voorzitter waarbij de zaak naar de derde kamer wordt verwezen; Over het tweede middel: schending van de artikelen 3, vijfde lid, van de wet van 30 april 1951 betreffende de handelshuur (Boek III, titel VIII, hoofdstuk II, afdeling IIbis van het Burgerlijk Wetboek) en 1134, eerste en derde lid, van het Burgerlijk Wetboek, doordat het bestreden vonnis beslist dat artikel 4 van de tussen de partijen bestaande handelshuur niet nietig is, dat derhalve de door verweerster op grond van dat artikel aan eiseres ter kennis gebrachte opzegging geldig is en dat de rechtsvordering van eiseres tot nietigverklaring van die opzegging moet worden verworpen, op grond dat "de overeenkomsten te goeder trouw ten uitvoer moeten worden gebracht (artikel 1134 van het Burgerlijk Wetboek); dat artikel 4 van de huurovereenkomst een geheel vormt met artikel 3 waarin het recht van de huurder is vastgelegd om 'de huur te beëindigen bij het verstrijken van elke driejarige periode'; dat het aan de huurder het parallelle recht toekent om de huur te beëindigen 'onder de in artikel 3 van de Handelshuurwet vermelde voorwaarden'; dat door de verwijzing naar artikel 3 de bepalingen van de wet, die voorzien in de mogelijkheid voor de verhuurder om de overeenkomst te ontbinden, in de huurovereenkomst zijn opgenomen; dat (eiseres) het filiaal is van een belangrijke groep in de distributiesector; dat de draagwijdte van de verwijzing haar niet is kunnen ontgaan; dat derhalve te dezen moet worden aangenomen dat de verwijzing naar artikel 3 van de wet gelijkstaat met een vermelding van de voorwaarden waaronder de huurovereenkomst door (verweerster) kon worden ontbonden; dat laatstgenoemde derhalve gerechtigd is van die mogelijkheid gebruik te maken om de huur na afloop van elke driejarige periode te ontbinden", terwijl, eerste onderdeel, artikel 3, vijfde lid, van de Handelshuurwet bepaalt dat het huurcontract aan de verhuurder het recht kan toekennen om, bij het verstrijken van elke driejarige periode, de huur te beëindigen, mits hij een jaar tevoren opzegt bij gerechtsdeurwaardersexploot of bij een ter post aangetekende brief, ten einde in het onroerend goed werkelijk zelf een handel uit te oefenen of die werkelijk te laten uitoefenen door zijn afstammelingen, zijn aangenomen kinderen of zijn bloedverwanten in de opgaande lijn, door zijn echtgenoot, door diens afstammelingen, bloedverwanten in de opgaande lijn of aangenomen kinderen of door een personenvennootschap waarvan de werkende vennoten of de vennoten die ten minste drie vierden van het kapitaal bezitten, in dezelfde betrekking van bloedverwantschap, van aanverwantschap of aanneming staan tot de verhuurder of tot zijn echtgenoot; de huurovereenkomst bijgevolg de verhuurder slechts het recht geeft om gebruik te maken van de mogelijkheid om de overeenkomst bij het verstrijken van elke driejarige periode te beëindigen, wanneer ze melding maakt van de in die wetsbepaling vermelde voorwaarden; artikel 4 van de tussen de partijen bestaande huurovereenkomst, zoals het bestreden vonnis vaststelt, te dezen bepaalt dat "de verhuurder zich het recht voorbehoudt om de huur bij het verstrijken van elke driejarige periode te beëindigen onder de in artikel 3 van de Handelshuurwet vermelde voorwaarden"; het de in artikel 3, vijfde lid, van de Handelshuurwet bepaalde voorwaarden noch aangeeft noch vermeldt, maar slechts in algemene termen verwijst naar artikel 3 van de wet; het bestreden vonnis, nu het niettemin beslist dat verweerster het recht om de huur te beëindigen bij het verstrijken van de lopende driejarige periode en om eiseres een geldige opzegging ter kennis te brengen had kunnen afleiden uit artikel 4 van de huurovereenkomst, artikel 3, vijfde lid, van de Handelshuurwet schendt; Wat het eerste onderdeel betreft: Overwegende dat artikel 3, vijfde lid, van de wet van 30 april 1951 betreffende de handelshuur bepaalt dat het huurcontract aan de verhuurder het recht kan toekennen om, bij het verstrijken van elke driejarige periode, de huur te beëindigen, mits hij een jaar tevoren opzegt bij gerechtsdeurwaardersexploot of bij een ter post aangetekende brief, ten einde in het onroerend goed werkelijk zelf een handel uit te oefenen of die werkelijk te laten uitoefenen door de in dat artikel vermelde personen of vennootschap; Overwegende dat de huurovereenkomst aan de verhuurder slechts het recht toekent zich op die wetsbepaling te beroepen, wanneer ze melding maakt van de in die wetsbepaling opgesomde voorwaarden; Overwegende dat het bestreden vonnis vaststelt dat artikel 4 van de tussen de partijen bestaande handelshuurovereenkomst, aan de verhuurder, thans verweerster, "het recht toekent om de huur te beëindigen bij het verstrijken van elke driejarige periode, onder de in artikel 3 van de Handelshuurwet vermelde voorwaarden" en dat verweerster van dat recht gebruik gemaakt heeft en de huur ontbonden heeft; Dat het bestreden vonnis, nu het beslist dat verweerster het recht om de huurovereenkomst bij het verstrijken van elke driejarige periode rechtsgeldig te beëindigen dus afleidde uit dat artikel 4, artikel 3, vijfde lid, van de Handelshuurwet schendt; Dat het onderdeel gegrond is;
OM DIE REDENEN, ongeacht het tweede onderdeel van het tweede en het derde middel, die niet tot ruimere cassatie kunnen leiden,
Vernietigt het bestreden vonnis, behalve in zoverre dat vonnis het hoger beroep ontvankelijk verklaart; Verwerpt de voorziening voor het overige; Beveelt dat van dit arrest melding zal worden gemaakt op de kant van het gedeeltelijk vernietigde vonnis; Houdt de kosten aan en laat de uitspraak daaromtrent over aan de bodemrechter; Verwijst de aldus beperkte zaak naar de Rechtbank van Koophandel te Nijvel, zitting houdend in hoger beroep.
